Noyabrın 8-də hüquq elmləri doktoru, professor, III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Hüquq və İnsan Haqları İnstitutunun baş elmi işçisi Cəfərquliyev Mirağa Əşrəf oğlunun 80 yaşı tamam olur. M.Ə.Cəfərquliyev 8 noyabr 1940-cı ildə Lerik rayonunun Günəşli  kəndində anadan olub. 1957-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Həzi Aslanov adına kolxozda əmək fəaliyyətinə başlayıb. Bununla birlikdə, təbii məqsədyönlülüyü, bilinməyənləri bilmək təşnəliyi, əmək fəaliyyətinin ilk günlərindən hüquq elminə olan sevgisi onun gələcək taleyini müəyyən edib. Orduda xidmət etdikdən sonra 1962-ci ildə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi təhsil müəssisəsinə daxil olub. Daxili işlər orqanlarında xidmət edərkən leytenant Mirağa Cəfərquliev fəal şəkildə elmi fəaliyyətdə olur və 1972-ci ildə SSRİ Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyasında "Milli dil prinsipi və cinayət prosesində tərcüməçinin prosessual mövqeyi" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək hüquq elmləri namizədi alimlik dərəcəsi alıb. 1973-cü ildə Azərbaycana qayıdan M.Ə.Cəfərquliev daxili işlər orqanlarında məsul işə göndərilir, onun hüquqşünas kimi təşkilati qabiliyyətləri açıq şəkildə üzə çıxır. Yüksək peşəkarlıq və fərdi keyfiyyətləri, fədakarlıq və bütövlüyü ona həmkarları arasında hörmət və etimad gətirir. Buna görə 33 yaşında Bakı Daxili İşlər İdarəsinin partiya komitəsinin katibi seçilir, dörd il sonra Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsində məsul işə irəli çəklir. 1983-cü ildə respublika rəhbərliyi M.Ə.Cəfərquliyevi Azərbaycan Kommunist Partiyası Bakı Şəhər Komitəsinin inzibati orqanlar şöbəsinin müdiri vəzifəsinə yüksəldir, burada 1985-ci ilin mayına qədər müvəffəqiyyətlə çalışır, sonra respublika prokurorunun müavini vəzifəsinə təyin edilir. Bu vəzifədə iki il çalışdıqdan sonra SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 28 may 1987-ci il tarixli Fərmanı ilə M.Ə.Cəfərquliyevə yüksək dərəcəli rütbə - III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri rütbəsi verilir. Əlli yaşının tamam olması ərəfəsində general M.Ə.Cəfərquliyev 1990-cı ilin noyabrında SSRİ Baş Prokurorluğunun Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Elmi Şurasında cinayət prosesi və kriminalistika ixtisası üzrə hüquq doktoru dərəcəsi üçün dissertasiyasa müdafiə edir. Elə həmin 1990-cı ildə Mirağa Əşrəf oğlu Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilir və 1991-ci ilin dekabrında Azərbaycan Respublikası prokurorunun birinci müavini vəzifəsinə təyin edilir. Ölkənin ən yüksək qanunverici orqanının üzvü olaraq M.Ə.Cəfərquliyev milli qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsinə, Azərbaycan cəmiyyətinin həyatının müxtəlif sahələrində yüzlərlə yeni qanunların hazırlanmasına və qəbul edilməsinə böyük töhfə verir. Azərbaycanda konstitusiya qanunçuluğunun möhkəmləndirilməsində, ölkənin hüquq mühafizə orqanları üçün elmi kadrların və əməliyyat işçilərinin hazırlanmasında, respublika prokurorluğunun fəaliyyətinin qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsində Mirağa Əşrəf oğlunun əməyi çox böyükdür. Hüquq elmləri doktoru M.Ə.Cəfərquliyevin xidmətləri ölkə rəhbərliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Altı medal, bir çox qiymətli hədiyyə və fəxri adlarla təltif edilib. 15 ildən çox respublika prokurorluğunda müxtəlif rəhbər vəzifələrdə çalışan Mirağa Əşrəf oğlu 2002-ci ildə təqaüdə çıxıb və o vaxtdan etibarən özünü tamamilə elmi-tədqiqat və elmi-pedaqoji fəaliyyətə həsr edib. Bu istedadlı alimin və gözəl qəlbli insanın həyat yolu yetrincə enişli-yoxuşlu: şübhə doğurmayan parlaq qələbələr, pis niyyətli şəxslərin hiyləgərliyinin acılığı, dünən ona sevgi və sədaqət andı içənlərin xəyanəti ilə dolu olub. Bir sözlə, səksən il ərzində bu müdrik və nəcib insanın həyatında çox şeylər olub. Ancaq taleyin qarışıqlıqlarına baxmayaraq, Miraga Əşrəf oğlu həmişə, həyatının ən çətin anlarında belə, heç kimə baş əyməyib, dünyagörüşü prinsiplərinə və mənəvi-əxlaqi dəyərlərinə xəyanət etməyib, xarakterin möhkəmliyini həmişə qoruyub saxlayıb. Bu cür möhkəmliyin mənbələri arasında Miraga Əşrəf oğlunun ailəsini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Uca Allah onu müdrik və məlahətli bir həyat yoldaşı ilə mükafatlandırıb. Söhbət yubilyarın həyat yoldaşından - M.Ə.Cəfərquliyevin yol göstərən ulduzu və ailə ocağının qoruyucusu Xanumnaz xanımdan gedir. Yubilyarın 80 illik yubileyi günü xüsusən onun elmi yaradıcılığı üzərində dayanmalıyıq. Son onilliklər ərzində professor M.Ə.Cəfərquliyevin iti və cəlbedici qələmi ilə yüzdən çox gözəl elmi əsər yaradılıb, bunların əhəmiyyətli bir hissəsi nüfuzlu xarici nəşriyyatlarda və elmi jurnallarda çap olunub. Bunların arasında hər biri elmi yeniliyi, miqyası və tədqiq olunan problemlərə hərtərəfli yanaşması ilə seçilən, cinayət prosessual və prokuror nəzarətinin mürəkkəb nəzəri və tətbiqi problemlərinə həsr olunmuş altı monoqrafiya, dörd dərslik və iki dərs vəsaiti var. Təəssüf ki, bu qeydlər çərçivəsində Mirağa müəllimin bütün əsas əsərlərinin təhlili üzərində ətraflı dayanmaq mümkün deyil. Buna görə də yalnız onun 2004-cü ildə nəşr etdirdiyi və sonrakı illərdə bir neçə dəfə yenidən nəşr olunan "Azərbaycan cinayət prosesi" dərsliyi üzərində qısaca dayanaq. Bu əsər milli cinayət prosesinin üzrə ilk böyük elmi tədqiqatdır, qoyulan məsələlərin genişliyi və tədqiqatlarının böyük nəzəri dərinliyi, böyük praktik materialın yalnız illüstrasiya məqsədi ilə deyil, həm də praktikanı ümumiləşdirmək üçün istifadə olunması ilə seçilir. Bütün bunlar, şübhəsiz ki, onu hələ də milli cinayət prosessual elminin inkişafında və gələcək hüquqşünasların yetişdirilməsində mühüm rol oynayan bu kifayət qədər maraqlı işi fundamental bir tədqiqat kimi qiymətləndirməyə imkan verir. Yubilyarın elmi əsərləri ilə yaxından tanışlıq göstərir ki, onların fərqləndirici cəhəti Mirağa Əşrəf oğlunun daim hüquq elminin qalıcı dəyərlərini, konstitusiya qanuniliyi və sosial ədalət prinsiplərini müdafiə etməsidir. Professor M.Ə.Cəfərquliyev bir ideyaya sadiq qalır: qanun, o cümlədən cinayət prosessual qanunu sarsılmış təməllərə və qiymətləndirmə konsepsiyalarına deyil, hüquqi dəyərlərə və cəmiyyətin əxlaqi və etik əsaslarına əsaslanmalı, aydın və anlaşıqlı olmalı, dəqiq təriflər və ağılabatan məhdudiyyətlərdən ibarət olmalıdır. Professor M.Ə.Cəfərquliyevin başqa bir elmi kredosu ondan ibarətdir ki, qanunverici elmi məsələlər dairəsinə müdaxilə etməməlidir, əks halda bu, mütləq qanun tətbiqetmə təcrübəsi və ümumiyyətlə, elm üçün fəlakətli nəticələrə səbəb olacaq, ölkədə qanunun aliliyinə və asayişə son dərəcə mənfi təsir göstərəcək. Professor M.Ə.Cəfərquliyevin milli cinayət prosessual elminin inkişafında rolu çox böyükdür. Onun rəhbərliyi ilə respublikada hüququn bu sahəsində alimlər pleyadası yetişdirilib. Uca Allahın professor M.Ə. Cəfərquliyevə bəxş etdiyi, dərinliyi və yaradıcılıq gücü, cəlbedici danışıq qabiliyyəti və diqqətəlayiq zəkası ilə seçilən analitik ağıl bu gün onu milli cinayət prosessual elminin liderliyinə yüksəldib. Xarakterinin digər xüsusiyyətləri xeyirxahlıq və asan ünsiyyət, insanlarla asanlıqla ortaq bir dil tapmaq və istənilən cəmiyyətdə maraqlı həmsöhbət olmaq bacarığıdır. Geniş miqyaslı düşünmək, dinləyicinin zəkasına təsir etmək qabiliyyətinə sahib olmaqla yanaşı, heç vaxt insanlarla mülkiyyətindən və ya sosial vəziyyətindən asılı olaraq münasibət qurmur. Və bu, onun xarakterinin təbii bir xüsusiyyətidir, çünki dünyagörüşünə görə professor M.Ə.Cəfərquliyev pafos və ambisiyalardan, həqiqətə son instansiya iddialarından və qiymətləndirmələrinin və nəticələrinin mübahisəsizliyindən tamamilə azaddır. Mirağa müəllim bizim üçün yüksək mənəvi saflığın, inadkarlığın və nəcibliyin nümunəsi idi və belə olaraq qalır. Hüquqşünas alimlər arasında ciddiliyi və nüfuzlu adlara laqeydliyi ilə tanınan alim, eyni zamanda ətrafdakılara qarşı çox həssas  və diqqətli insandır. Professor M.Ə.Cəfərquliyevin çoxsaylı dostları və tanışları, iş yoldaşları və həmkarları adından bu qısa oçerinin yekununda bir daha demək istəıyirik: Yubileyiniz mübarək, əzizimiz Mirağa Əşrəf oğlu!   AMEA-nın müxbir üzvü, hüquq elmləri doktoru, professor M.Məlikova; Azərbaycan Respublikasının əməkdar hüquqşnası, hüquq elmləri doktoru, professor İ.Rəhimov; hüquq elmləri doktoru, professor Ş.Abbasova; hüquq elmləri doktoru, professor E.Əliyev; hüquq elmləri doktoru, professor H.Ələkbərov; hüquq elmləri doktoru, professor N.Əliyev; hüquq elmləri doktoru, professor A.Əmirov; hüquq elmləri doktoru, professor M.Əhmədov; hüquq elmləri doktoru, professor M.Qafarov; hüquq elmləri doktoru, professor İ.Vəliyev; hüquq elmləri doktoru, professor A.Qasımov; hüquq elmləri doktoru, professor İ.Quliyev; hüquq elmləri doktoru, professor G.Qurbanov; hüquq elmləri doktoru, professor A.Rzayev; hüquq elmləri doktoru, professor K.Səlimov; hüquq elmləri doktoru, professor Ş.Səmədova; hüquq elmləri doktoru, professor D.Süleymanov; hüquq elmləri doktoru, professor A.Mustafazadə; hüquq elmləri doktoru, professor Ç.Mustafayev; hüquq elmləri doktoru, professor R.Məmmədov; hüquq elmləri doktoru, professor O.Əfəndiyev.  

---