Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin gələcək taleyi məhz rəsmi Bakının ssenari və planları çərçivəsində nizamlanacaq... Ermənistan artıq məğlubdur və onun mövqeyi rəsmi Bakını və ümumiyyətlə, artıq heç kimi maraqlandırmır... Rəsmi Bakı hesab edir ki, Azərbaycanın ərazi bütovlüyü ilə bağlı heç bir məsələ Ermənistanla və ya hər hansı üçüncü dövlətlə müzakirə mövzusu ola bilməz...

Cənubi Qafqaz yenidən dizayn olunur. Bütün əlamətlər bu regionun pislikdən, şərdən, qara qüvvələrdən tamamilə təmizlənəcəyini iddia etməyə ciddi əsaslar verir. Və yəqin ki, çox tezliklə müasir Cənubi Qafqaz regionunun perspektiv faktorları tədricən formalaşmağa, möhkəmlənməyə başlayacaq. Onu da qeyd edək ki, yenidən dizayn olunacaq müasir Cənubi Qafqaz modeli məhz Azərbaycanın hərbi-siyasi, maliyyə-iqtisadi, sosial və ticari layihələri ilə təşəkkül tapacaq. Yəni, Azərbaycan hazırda Cənubi Qafqazın yenidən dizayn olunması projesini reallaşdırmaqla məşğuldur. Və bundan sonra regionda əsas siyasi iradə sahibi statusunda Azərbaycanın qəbul edilməsi artıq qaçılmaz xarakter daşıyır. Bu səbəbdən də, rəsmi Bakının mövqeyinin hazırda beynəlxalq irdaə mərkəzləri tərəfindən xüsusi diqqət və həssaslıqla izlənməsi qətiyyən təəccüblü deyil. Çünki bundan sonra həmin supergüclər Cənubi Qafqazdakı maraqlarını təmin etmək üçün ilk növbədə Azərbaycanla anlaşmalı olacaqlar. Əks halda, bu regionu sadəcə, xəritədə seyr etmək məcburiyyətində qala bilərlər. Bütün bunları nəzərə aldıqda, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin həm xalqa, həm də beynəlxalq siyasi iradə mərkəzlərinə verdiyi mesajların məzmunu böyük əhəmiyyət daşıyır. Ən azından ona görə ki, Prezident İlham Əliyevin mesajlarında Cənubi Qafqazın gələcək taleyinə yönəlik rəsmi Bakının hədəflərini göstərən önəmli siyasi, iqtisadi, hüquqi və hərbi şifrələr yer almaqdadır. Belə ki, Prezident İlham Əliyev vurğulayır ki, Azərbaycanın yumruğu sadəcə, düşmənin başını yaran yumruq deyil. Azərbaycanın yumruğu xalqının birliyi, məqsədyönlü fəaliyyəti və mövqeyimizi əks etdirən beynəlxalq qərar və qətnamələrdir. Bunu Azərbaycanın gücünün və qüdrətinin diplomatik şəkildə izah olunaraq, hər kəsin diqqətinə çatdırılması kimi də anlamaq olar. Burada xalqın birliyinin xüsusi olaraq, vurğulanması və rəsmi Bakının mövqeyinin beynəlxalq qərar və qətnamələrdə öz əksini tapdığının qabardılması böyük önəm daşıyır. Azərbaycan Prezidenti bununla Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı kimin haqlı olduğunun və beynəlxalq hüquq normalarına uyğun davrandığının elə həmin beynəlxalq qərar və qətnamələrdə təsbit edildiyini ön plana çıxarır. Bu isə Azərbaycan ordusunun hərbi əməliyyatlarının arxasında beynəlxalq hüquq normalarının dayandığına eyhamdır. Eyni zamanda, Prezident İlham Əliyev həm də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması prosesində Azərbaycanın kənar yardıma ehtiyacı olmadığını da biruzə verir. Yəni, rəsmi Bakı bu prosesdə hər iki münaqişə tərəfinə münasibətdə kənar müdaxilənin olmamasına daha böyük önəm verdiyini qətiyyən gizlətmir. Əslində, Azərbaycan Prezidentinin “Status-kvo artıq yoxdur” deməsi də məhz bu mövqenin təzahürü sayıla bilər: “Status-kvonu Azərbaycan məhv edib. 30 ilə yaxın səbir nümayiş etdirən xalq öz məsələsini özü həll edir. Azərbaycan döyüş meydanında güc göstərərək, status-kvonu dəyişdirib”. Bütün bunlardan anlaşılan odur ki, rəsmi Bakı ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinə və öz “vasitəçilik xidmətləri”ni təklif edən digər beynəlxalq qurumlara “Siz qarışmayın, Azərbaycan münaqişəni özü həll etməyə qadirdir” mesajını verir. Yəni, bu problemin həllinin 30 il müddətində düyünə salınmasında xüsusi rol oynayanların kənarda duracağı təqdirdə, rəsmi Bakı ən qısa zamanda Dağlıq Qarabağ münaqişəsini nizamlamağa nail olacağına tamamilə əmindir. Əslində, son vaxtlar cərəyan edən proseslərə diqqətlə yanaşsaq, Azərbaycan Prezidentinin bu mövqeyinin beynəlxalq siyasət məkanında öz təsirini göstərdiyinin şahidi ola bilərik. Belə ki, hazırda əksər nüfuzlu dövlətlər bu münaqişəyə müdaxilə etməyə qətiyyən həvəs göstərmirlər. Əksinə, Azərbaycanın maraqlarına uyğun bəyanatlar verərərk, beynəlxalq hüquq normalarına görə haqlı tərəfin ünvanını tam dəqiqliyilə göstərmiş olurlar. Məsələ ondadır ki, Rusiya Ermənistanın barbar hərbi-siyasi rəhbərliyini məyus etməkdə davam edir. Belə ki, Kreml Rusiya ordusunun Dağlıq Qarabağ münaqişəsi bölgəsində istifadəsinin planlaşdırılmadığını rəsmən bəyanlayıb. Buna paralel olaraq, daha bir önəmli açıqlama Rusiya prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov tərəfindən verilib: “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması prosesinə üçüncü ölkələrin cəlb olunması yalnız Azərbaycan və Ermənistanın razılığı ilə mümkündür”. Göründüyü kimi, Kreml bu iki açıqlama ilə Paşinyan hakimiyyətinə Rusiyadan Ermənistana dəstəyin olmayacağını anlatmağa çalışır. Və bu, Paşinyan hakimiyyəti üçün Ermənistan ordusunun savaş meydanında darmadağın edildiyi bir şəraitdə olduqca sarsıdıcı bir zərbədir. Belə anlaşılır ki, Rusiya Ermənistanı Azərbaycanın qarşısında təkbaşına buraxıb, regionda baş verənləri müşahidə etməklə kifayətlənmək niyyətindədir. Bu isə o deməkdir ki, Paşinyan hakimiyyəti bundan sonra münqişə ilə bütün məsələləri məhz rəsmi Bakı ilə həll etmək niyyətindədir. Maraqlıdır ki, Avropa Birliyinin mövqeyinin əsas prinsipial ifadəçilərindən biri olan Almaniya kansleri Angela Merkelin “Dağlıq Qarabağ və ona bitişik 7 bölgə Azərbaycanın ərazisidir” dediyi bir şəraitdə Paşinyan hakimiyyətinin rəsmi Bakı ilə birbaşa danışıqlar aparması o qədər də asan deyil. Çünki belə bir danışıqların baş tutacağı təqdirdə, Ermənistanın Azərbaycan qarşısında tam kapituliyasiya sazişini imzalamaqdan başqa çarəsi qalmamış olacaq. Məsələ ondadır ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı rəsmi Bakının mövqeyi qəti və dəyişməzdir. Bundan sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması prosesində ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinin təklif və ssenariləri işə yaramayacaq. Yəni, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin gələcək taleyi məhz rəsmi Bakının ssenari və planları çərçivəsində nizamlanacaq. Prezident İlham Əliyevin son açıqlamasında bu məsələyə də tam şəkildə aydınlıq gətirilib: "DAĞLIQ QARABAĞda heç bir REFERENDUM olmayacaq. Biz bununla heç vaxt razılaşmayacağıq. Biz danışıqlar zamanı buna razılıq vermədik".   Bu, o deməkdir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin gələcək taleyi ilə bağlı Ermənistanın mövqeyi ümumiyyətlə, nəzərə alınmayacaq. Yəni rəsmi Bakı hesab edir ki, Azərbaycanın ərazi bütovlüyü ilə bağlı heç bir məsələ Ermənistanla və ya hər hansı üçüncü dövlətlə müzakirə mövzusu ola bilməz. Buradan belə nəticə çıxartmaq olar ki, son 30 ildə Azərbaycanın ərazilərini işğal altında saxlayan Ermənistan artıq məğlubdur və onun mövqeyi rəsmi Bakını və ümumiyyətlə, heç kimi maraqlandırmır. Çünki rəsmi Bakı 30 il düyünə salınıb, həll edilməyən problemi cəmisi 30 gün ərzində nizamlamağa nail olub. Azərbaycanın tarixi və qanuni ərazilərində ikinci erməni dövləti yaratmağa can atan Ermənistanın xəyalları puç olub. Ona görə də indi barbar Paşinyan hakimiyyəti Dağlıq Qarabağı unudub, heç olmasa, fəlakətə sürüklənməkdə olan Ermənistanı xilas etmək barədə düşünmək məcburiyyətindədir.

---