Beş illik proqnoz ekstremal hava və ölümcül istilərin qorxunc mənzərəsi

Dünyanın iki aparıcı meteoroloji qurumunun illik hesabatına əsasən, növbəti beş il ərzində qlobal temperaturun rekord səviyyəyə çatacağı proqnozlaşdırılır ki, bu da daha ölümcül ekstremal hava şəraitini vəd edir.

Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının və Böyük Britaniyanın Met Office-in çərşənbə günü açıqladığı hesabatda, qarşıdakı beş il ərzində qlobal istiləşmənin 1,5 dərəcə selsidən çox olacağı ehtimalı 70%-lik heddi aşır.

Alimlər xəbərdarlıq ediblər ki, əriyən dəniz buzları və buzlaqlar tezliklə geri dönüşü olmayan bir nöqtəyə çata bilər və bu, dəniz səviyyəsinin yüksəlməsinə dramatik təsir göstərə bilər.

Hesabatda qeyd olunur ki, növbəti beş ildə ən azı bir ilin rekord həddə qədər isti olacağı ehtimalı 80 faizdir. Bu, ilk dəfə olaraq, uzaq da olsa, o illərdə insanların böyük miqdarda planeti qızdıran qalıq yanacaqları yandırmağa başlamazdan əvvəlki dövrdən ən azı 2 dərəcə daha isti olan orta temperaturun olacağı ehtimalını artırır.

Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının Baş katibinin müavini Ko Barret açıqlamasında, "Biz indicə tarixin ən isti 10 ilini yaşadıq. Təəssüf ki, Ümumdünya Mühafizə Təşkilatının bu hesabatı qarşıdakı illər üçün heç bir möhlət əlaməti göstərmir və bu o deməkdir ki, iqtisadiyyatlarımıza, gündəlik həyatımıza, ekosistemlərimizə və planetimizə artan mənfi təsir olacaq".

1,5 dərəcə qlobal istiləşmə dünyanı Paris iqlim sazişinin məqsədini daha da artıracaq, bir çox dövlətlər, xüsusən də dəniz səviyyəsindən aşağı yerləşən kiçik ada dövlətləri onların sağ qalması üçün vacib addımlar atmağı məqsədəuyğun sayılacaq. Hazırkı razılaşma uzun müddət ərzində istiləşməni 2 dərəcə səviyyəsindən xeyli aşağı məhdudlaşdırmağı tələb edirdi.

Çərşənbə günü hesabatda bildirilir ki, Arktikada istiləşmənin qütb qışı zamanı qlobal orta göstəricidən 3,5 dəfə çox istiləşmə ilə dünyanın qalan hissəsini kəskin şəkildə üstələyəcəyi gözlənilir.

Buz təbəqələrinin əriməsi və dəniz səviyyəsinin yüksəlməsi ilə yanaşı, bir dərəcə istiləşmənin hər bir hissəsi istilik dalğaları və güclü yağış kimi daha tez-tez və intensiv ekstremal hava hadisələrinə çevrilir.

Keçən il ən rekord istilik qeydə alındı və Paris razılaşmasının 1,5 dərəcə həddini pozan ilk təqvim ili oldu.

Son beş ildə misli görünməmiş istilik dalğalarından tutmuş, keçən il Helene kimi sürətlə güclənən qasırğalardan ölümcül daxili daşqınlara qədər bütün dünyada pisləşən ekstremal vəziyyətlər müşahidə olunması gözələnilir.

Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının və Met Office hesabatına dünyanın 15 elmi institutu tərəfindən idarə olunan kompüter modellərinin 200-dən çox proqnozunun nəticələri daxildir. Hesabatda qeyd olunur ki, bu qrupun son beş illik proqnozları qlobal miqyasda yüksək dəqiqlik nümayiş etdirir.