“Dedim bəlkə sözüm qala” - Qalib Rəhimlidən oxuculara dəyərli töhfə

         Tanınmış jurnalist Qalib Rəhimlinin yaradıcılıq bioqrafiyası nə az, nə çox hələ ki, 50 illik bir dövrü əhatə edir. Onun keçdiyi şərəfli sənət yolu öz  peşəsinə ləyaqətlə, namus və vicdanla xidmət etməyin ən gözəl nümunəsidir.
          Qalib Rəhimlinin mətbuatla daha sıx bağlılığı 80-ci illərə təsadüf edir. Bu o dövr idi ki, SSRİ deyilən mənfur imperiyanın dayaqları artıq sarsılmağa başlamış, respublukaların bir çoxunda, o cümlədən Azərbaycanda milli oyanış, azadlıq və müstəqillik meylləri getdikcə geniş vüsət almağa başlamışdı. Təbii ki, belə bir situasıyanın yaranması yerlərdə kütləvi  repressiya və   həbslərin, qanlı münaqişə və qarşıdurmaların baş verməsinə səbəb olmuşdu. Bütün maneə və müqavimət cəhdlərinə  baxmayaraq sonda  müstəmləkəçi rejim xalq  hərəkatı qarşısnda tab gətirə bilməyərək  diz çökdü və əbədi olaraq  tarixin zibilliyinə atıldı.    Çox təəssüf ki,  həmin ərəfədə “bəlkə də qaytardılar” xülyası ilə yaşayan  bir çox qələm adamları xalqın azadlıq mübarizəsindən, milli müstəqillik və dövlətçiliyimizin,  ərazi bütövlüyümüzün bərpası istiqamətində görülən işlərdən yazılar yazmağa ehtiyat etdi, bəziləri    isə keçid dövrünün doğurduğu maddi və mənəvi sıxıntılara dözməyərək öz peşəsindən uzaqlaşdı. Belə bir mürəkkəb və çətin tarixi məqamlarda Qalib Rəhimli fəal və  fədakar bir jurnalist kimi  həmişə xalqın yanında oldu,  onun  qurub-yaratmaq əzmini, eyni zamanda başlıca problemlərini yüksək peşəkarlıqla, obyektiv və prinsipial şəkildə  işıqlandırdı. Bu yolda o, bəzən ən müxtəlif maneələrə, hədə-qorxu və təzyiqlərə məruz qalsa,  dolanışıq və  guzaran baxımından çox ciddi çətinliklərlə üzləşsə də   öz əqidəsindən və tutduğu yoldan dönmədi. Ona görə də Q. Rəhimli uzun illərdən sonra, “Dedim bəlkə sözüm qala” (“Klass Print” nəşriyyatı, 2023) adlı kitabı ilə, necə deyərlər, alnı açıq, üzü ağ, eyni zamanda    özünün şəxsi təvazökarlıq xislətindən doğan yüksək məsuliyyət hissi ilə sanki öz oxucularına hesabat verir. Kitabın redaktoru tanınmış yazıçı-jurnalist Rəfiqə Sadıqova, nəşrə hazırlayanı isə poeziyada xüsusi yeri olan şair Rafail İncəyurd İsmayılovdur. Yəni, Qalib Rəhimlinin təqdim etdiyi bu kitab həm də sözü kifayət qədər bilən, onu qiymətləndirən söz xiridarlarının süzgəcindən keçib.
               7 fəsildən ibarət olan  bu kitabda son onilliklər ərzində kediyimiz yolun dolğun və mükəmməl  təsvirinə rast gəlirik.Ən maraqlı cəhət budur ki, kitabda müəllifin ilk qələm təcrübələrindən tutmuş lap son illərə qədər yazdığı məqalələr yer almışdır. Bu isə onun bir jurnalist kimi sənətin çətin və mürəkkəb yollarında necə inkişaf edərək püxtələşdiyini izləməyə imkan verir.  Birinci fəsildə oxucular  xalqımızın xilaskarı, azdlıq və müstəqilliyimizin baş memarı, öz adını tarixə qızıl hərflərlə yazmış ulu öndər Heydər Əliyev haqqında maraqlı  yazılarla tanış ola bilər. Ölkəmiz  üçün son dərəcə ağır və çətin olan bir dönəmdə  bu böyük şəxsiyyətin   xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə gəlişi və onun öz xilaskarlıq missiyasını necə dahiyanə bir ustalıqla  yerinə yetirməsi müəllif tərəfindən  yüksək peşəkarlıq və minnətdarlıq  hissi ilə qələmə alınmışdır.
           Qalib Rəhimli BDU-dakı təhsil illərində   görkəmli nasir və ədəbiyyatşünas alim, mahir pedaqoq Mir Cəlal Paşayevın tələbəsi olmasa da ( bu böyük insanın tələbəsi olmaq üçün Qalib bir il gecikmişdi ) müdrik, alicənab hərəkət və davranışları çox böyük rəğbət və  heyranlıqla qarşılanan böyük ədib haqqında hər kəsdən yüksək fikirlər eşitmişdi. Onunla həmsöhbət olmasa da, auditoriyalarda dərsini dinləyə bilməsə də həm əsərlərindən, həm də tələbələrindən eşitdikləri onun bu böyük sız adamına rəğbətini çox-çox artırmışdı. Buna görə də o, bu kitabın birinci fəslinə  böyük ədiblə də bağlı bir material daxil etmişdir.                                                                        
      Q. Rəhimli heç nədən çəkinmədən Vətənin ağır günlərində qələmi süngüyə çevirərək daim əsgər və zabitlərimizin yanında olmuş, qəhrəman oğullarımızın döyüş hünərindən silsilə yazılar yazmışdır. Ərazi bütövlüyümüz uğrunda mübarizədə Gəncə və gəncəlilərin fəal iştirakı, ön cəbhəyə  hərtərəfli maddi və mənəvi dəstək göstərməsi danılmaz faktdır. Bölgənin   müxtəlif  sənət və peşə adamları, hətta ali məktəb tələbələri də bu müharibədə könüllü iştirak etmiş, düşmənə layiqli cavab vermişlər. Onların arasında xeyli sayda ölən və yaralananlar da olmuşdur. Xalq öz şəhidlərinin xatirəsini həmişə uca tutur, qazilərə hərtərəfli yardım göstərir. Gəncəbasar ərazisində döyüşlərin daha çətin və daha gərgin getdiyi  yerlər var ki, qələbənin qazanılmasında onların böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Bütün bunlar kitabdakı ikinci fəsildə rəngsiz, boyasız, tarixi reallığa uyğun şəkildə öz əksini tapmışdır. Vaxtlə bəzi müti, satqın və  xayin rəhbərlərimzin Moskvanın göstərişi ilə Qazax rayonu ərazisindən düşmənə torpaq verməsi Q. Rəhimli tərəindən sərt şəkildə tənqid olunur. Müəllif baş vermiş həmin hadisənin əsl mahiyyətini  dəqiq şəkildə açıqlayır  və bu işdə əli olanların hamısını   tarixin ədalət mühakiməsinə təqdim edir.
          Kitabın üçüncü fəslinə daxil edilmiş yazıların bir çoxunda milli jurnalistika sənətimizin çoxillik ənənələrinə daim sadiq qalan və ürək yanğısı ilə  onun təəssübünü çəkən   Q. Rəhimli son zamanlarda bu sənəti alver və qazanc mənbəyinə çevirən, “reket jurnalistika”ya rəvac verən, öz şəxsi mənfəəti üçün ağa qara deyən, layiqli, vicdanlı  insanlara şər və böhtan atan  söz dəllallarının hərəkətlərini qəti şəkildə pisləyir və onları tutduqları bu əyri yoldan çəkinməyə çağırır. Elə həmin fəsildəcə müəllif belələrinə örnək və nümunə ola biləcək sənətsevərləri, sözü və mədəni irsimizi bütün xırda, çılız hisslərdən üstün tutan yaradıcı adamları böyük hörmət və ehtiramla öz oxucularına təqdim edir.
          Son illərdə Azərbaycanda avtomobil, maşınqayırma və digər sənaye sahələri sürətlə inkişaf etməkdədir ki,  bu da  ölkə iqtisadiyyatının möhkəmlənməsində mühüm rol oynayır. Qürur hissi ilə  deyə bilərik ki, Azərbaycan tədricən idxal edən ölkədən, ixrac edən ölkəyə çevrilməkdədir. Gəncədə fəaliyyət göstərən sənaye müəssisələrinın bu sahədəki istehsalat uğurları Q. Rəhimlinin sözügedən kitabındakı dördüncü fəsildə geniş və müfəssəl şəkildə işıqlandırılır.   
         Təcrübəli kənd təsərrüfatı  mütəxəssisləri və bu sahə ilə məşğul olan alimlərlə  uzun illərdən bəri davam edən tanışlıq və ünsiyyəti Q. Rəhimlinin aqrar sahənin problemlərinə  dərindən bələd olmasına kömək etmişdir. Haqqında söhbət açdığımız  kitabın beşinci fəslinə daxil edilmiş  yazılarda müəllifin  bu sahəyə dərindən bələdliyi  aşkar hiss olunur. Q. Rəhimliyə görə, ölkə iqtisadiyyatının neft asılılığından xilas olmasında və əhalinin ərzaq  məhsullarına olan tələbatının ödənilməsində  aqrar sahənin inkişaf etdirilməsi son dərəcə  mühüm əhəmiyyətə malikdir. Dövlətin bu istiqamtətdə apardığı siyasətin əsas tərkib hissələrindən biri də yüksək ixtisaslı  kənd təsərrüfatı mütəxəssilərinin hazırlanmasıdır. Məlumdur ki, yalnız elmi bilikləri kənd təsərrüfatına tətbiq etməklə aqrar sahədə yüksək məhsuldarlığa nail olmaq mümkündür. Respublikamızın ən qocaman ali təhsil müəssisələrindən biri olan Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti həm kənd təsərrüfatı kadrlarının hazırlanmasında, həm də elmi araşdırmaların   aparılmasında  müstəsna rol oynayır. Respublikamızın Prezidenti cənab İlham Əliyev bu universitetdə olarkən tədrisin və aparılan elmi-tədqiqat işlərinin vəziyyəti ilə maraqlanmış, pedaqoji  kollektivə dəyərli tövsiyyələr vermişdir. Ona görə də Q. Rəhimli ölkə başçısı ilə universitetin tələbə və müəllim kollektivinin görüşünü  məmnuniyyətlə xatırlayır və həmin görüşün bu təhsil ocağı üçün  böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayır.
           Kitabın altıncı fəslinə daxil olmuş təhlil və araşdırmalardan da göründüyü kimi, Q. Rəhimli digər  mətbuat nümayəndələrindən  fərqli olaraq müasir ədəbi prosesi müntəzəm izləyir, ayrı-ayrı qələm adamlarının yaradıcılığı, çağdaş ədəbiyyatımızın aktual problemləri ilə bağlı  maraqlı fikirlər söyləyir. O, öz təhlillərini konkret bədii mətn əsasında apararaq  hər bir müəllifin fərdi yaradıcılıq keyfiyyətinə, poetik duyum və üsluba malik olduğunu  nəzərə çarpdırır.  Əlibala Hacızadə, Adil Cəmil,  Gülnarə Cəmaləddin, Sevinc Yunuslu, Aybəniz Əliyar, Südabə İrəvanlı,  Abdulla Qurbani, Maşallah Məftun, Hafiz Rüstəm kimi yazıçı və şairlərin yaradıcılığı Q. Rəhimlinin diqqətini bir çox məziyyətləri ilə cəlb edir. Q. Rəhimliyə görə, bu qələm adamları  vətənpərvərlik, doğma el-obaya bağlılıq, milli mənəvi dəyərlərə hörmət və ehtiram, təmiz, saf məhəbbət və s. bu kimi mövzularda oxuculara yeni söz, yeni  fikir söyləyir, onların daxili aləmini zənginləşdirirlər. Bədii söz sənətinin ən böyük tərbiyə məktəbi olması fikri müəllifin təhlil və yanaşmalarında bir daha öz təsdiqini tapır. 
       Q. Rəhimli uzun illərdir ki, həm də bədii yaradıcılıqla məşğul olur. Onun nəsr əsərləri süjet xəttinin  orijinallığı,  fərdi cizgilərə malik obrazlar qalereyası,  poetik dil və üslubunun mükəmməllliyi ilə diqqəti cəlb edir.  Bu kitabda rast gəldiyimiz “Məhəbbət olmayanda” və “İki mollanın bir hekayəti” adlı nəsr əsərlərində müəllif  gündəlik həyatda  gördüyü və müşahidə etdiyi hadisə və əhvalartları özünəməxsus ustalıq və məharətlə qələmə almışdır.     
       Bir jurnalist və bir yazıçı kimi Q. Rəhimlini xarakterizə edən əsas əlamətlər nədən ibarətdir?  Bu fədakar qələm adamı  predmet və hadisələrin  mahiyyətinə nüfuz etməyi, onu analitik təhlil süzgəsindən keçirməyi, gördüklərini və müşhidə etdiklərini  yüksək peşəkarlıqla qələmə alımağı bacarır. Obyektivlik və prinsipiallıq, jurnalistika sənətinin nüfuzunu qorumaq və ona geniş oxucu sevgisi qazandırmaq istəyi də onun publisist və nasir portretini tamamlayan ən səciyyəvi cizgilərdir.   
          Kitabdan da göründüyü kimi, Q. Rəhimli publisistikanın ən müxtəlif janrlarında öz qələmini məharətlə sınaqdan keçirmişdir.  Qalib Rəhimlinin özünə məxsus, orijinal yazı tərzi var. O, yeri gəldikcə öz məqalələrində bədii dilin çeşidli imkanlarından istifadə edir. Belə bir yazı manerası   müəllifin təhkiyəsinə  əlavə bir şirinlik qatır. Qalib Rəhimli geniş oxucu auditoriyası olan jurnalistdir. Söz yox ki, bu da onun yazılarında aydın sezilən güclü müasirlik ruhu, mövzunun aktuallığı və müəllif yanaşmasının yeniliyi ilə əlaqədardır.
         Hörmətli qələm dostumuzu llk kitabının işıq üzü görməsi münasibətilə ürəkdən təbrik edir, ona yeni yaradıcılıq uğurları arzu edirik. İnanırıq ki, müəllifin bu kitabı oxucular tərəfindən çox böyük rəğbət və maraqla qarşılanacaq.


Sahib İbrahimli,
Əməkdar mədəniyyət işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru