Nəticə yoxdur

Bütün nəticəni göstər

Nəticə yoxdur

Hamsını göstər

Nəticə yoxdur

Hamsını göstər

Ana Səhifə Köşə 30 mart 2021 / 16:23 Baxılıb: 425

Boş qalan qucaqlar... və yaxud 80 yaşlı qadına gül bağışlamağım...

Facebook Twitter

Aydın Canıyev

80 yaşlı qadına gül bağışlamağım və ömrün 50 illik acısına şərikliyim

Epiqraf-proloq: Mütləq və mütləq 80 yaşacan yaşamaq lazımdır! Yalnız o yaşda yaşama, həyata doğru qiymət vermək müdrikliyinə çatmaq olur!/"Rıtsar"

...Yazın ağzı, güllərin ləçəkləri təzə-təzə açılırdı: Moskva bu il bahara vaxtından tez qucaq açmışdı. Adətim üzrə hər dəfə Moskvaya ayağım dəyən kimi, sinif yoldaşım İqbalın yanına gedib, bir stəkan çay içib, onunla nahar edib, olanlardan-keçənlərdən danışıb-dərdləşib sonra işimin dalınca getməyə hazırlaşdım.

Metronun "Preobrajenskaya" stansiyasına doğru addımlayanda ("Mosfilm" tərəfdən) gözüm güllü-çiçəkli dairədə çiçəyi burnunda olan qızılgülləri və çəliyinə söykənə-söykənə pəmbə addımlarla irəliləyən, əslində isə silueti sürüşmə effekti yaradan "babulya"nı aldı! Yeyin addımlarla özümü "babulya"ya çatdırdım - ondan öncə isə gül təpəciklərindən üç ədəd qızılgül qopartdım "babulya"ya vermək üçün! Hələ bərkiməmiş tikanların barmaqlarımı qanatmasının fərqinə varmadan gülləri şövqlə, təbəssümlə və gözəl, sevgi dolu baxışlarla "babulya"ya uzatdım!

Əzizlərim, inandırıram sizi, siz heç vaxt elə təbəssüm, elə minnətdarlıq, elə sevinc heç kimin üzündə, heç bir halda görməmisiniz! Lap elə son - İkinci Qarabağ Savaşındakı Şuşanın qələbəsi belə o ekstazı, o eyforiyanı yaratmaq gücündə deyil!

"Babulya"nın üzünün-boynunun qırışları altında belə hələ də gözəlliyini itirməyən ağlığı bərq vururdu: sanki qar dənələrinin üstünə günəşin zərrələri səpələnmişdi! Gözlərindəki sirayətyedici baxışlar ultrabənövşəyi şüalar kimiydi sanki. Yupyumru, yumaq sifətində göy qurşağının bütün çalarları vardı - təkcə o peyzajı təqdimata başlasam, tam bir romanlıq təhkiyəyə məruz qalaram!

Pərqu əllərin gilavar meh əsintisi, vücudunu dalğalandıran-ləpələndirən ilk öpüşünü alan bakirə qız həyəcanı, minnətdarlıq, təşəkkür sözlərinin ifadəsində aciz qaldığı məmnuniyyət, elə bil alnından üzünə tökülüb alma yanaqlarını örtən gur xurmayı saçlarını gözlərinin üstündən yana atırmış kimi, həqiqətdə isə şaxı sınmış, təravətini itirmiş, solğun və səliqəsiz kül rəngi almış saçlarını xəfifcə qulağının üstündən sağrısına tapşırıb, qarşılığında nəsə demək üçün əsasən fransız, qismən alman, əksəriyyəti türk-tatar tərkibli "zəngin rus dili"nin milyonluq saxlancından ləyaxlı çələng hörməkdə ikən... hər yerdə və hər zaman cəza üçün özünü yetirən, şirini acı edən rus polisi yaxınlaşdı:

- Vətəndaş, sənədləri təqdim edin!

"Babulya" (mənim digər millətlərdən gördüyüm qadınlardan fərqli olaraq, nə eyməndi, nə narahat oldu, nə də "həzz dəqiqələri"nin tempini-dadını-dozasını-rəngini azaltdı, elə həminki səadət və xoşbəxtlik dolu baxışlarla seyrə davam etdi) rus polisinin mənimlə sorğu-sualına şahid olaraq, elə bil, bir daha məndən centlmenliyimi cəngavərliklə möhürləməyimi tələb etdi! Məhz tələb etdi! Ummadı! Gözləmədi e, amiranə baxışlarla - "nu, day etim ublyudkam otpor, moy kavaler" tələb etdi!

Sənədlərimi təqdim edirəm - əlbəttə ki, hələ qeydiyyat problemi ola bilməz, təyyarə bileti üstümdə! İttiham səslənir:

- "Uvajayemıy", Siz gülləri qırdınız, ziyan vurdunuz, cərimə 1000 rubl!

Həvəslə və ürəklə 1000 rublu verirəm və hələ minnət də qoyuram:

- Rəsmiləşdirməyə ehtiyac yoxdur!

Polisin biri deyəsən, dana deyil:

- Bir halda ki, 1000 rubl varındı, sən "babulya"ya o güllərdən beşini ala bilərdin, niyə qırdın ki? O cür gözəl güllərlə o cür kobud rəftar nədən?

- Əzizim, mən gül mağazası tapınca, mən o gülləri dəstələtdirincə, mən gəlib "babulya"nı gördüyüm yerə çatınca, sizcə, o vaxta "babulya" qalardı?

- Mənası nədir ki?

- Mən gözəl bir xanıma gül hədiyyə etmək istədim - anında, yerində, düşünmədən, məqsədli şəkildə yox, görən kimi! Görən kimi!

- "Poşli, Vasya, ostav yeqo, xren poymeş, çto on xoçet..."

Bu arada... polis "o cür gözəl güllərlə o cür kobud rəftar" sözünü deyəndən sonra hiss edirəm ki, qanamış barmaqlarım gücsüz-heysiz bir əlin ovcuna alınır!

Polislər aralananda "babulya"nın ovcundakı əlimi sinəsi üstünə qoymağını görürəm!

- Ülyahəzrət, bağışlayın, sizi kofe içməyə dəvət edirəm (əslində, kişi kimi jest etməyə və kişilənməyə hələ 2000 rubl da qalıb İqbalın cibimə qoyduğu 3000-dən), ümid edirəm, məni şərəfdən məhrum etməzsiniz!

"Babulya" barmaqlarımın qanı bulaşmış əlim sinəsi üstündə və həm də qoluma girmiş kimi asta, lap asta addımlarla məni kafeyə istiqamətləndirir!

Heç nə danışmırıq!

Təvazökarlıqdan uzaq olsa da, kübarlarla bir neçə dəfə məxsusi kofe məclisində olmuşam! Fəqət... nə aristokratlarla, nə sevgili adına olanlarla içdiyim kofelər, kofe məclisləri o dadda olmayıb!

Danışmadan, baxışaraq və sadəcə... qapqaynar kofenin ilk qurtumundan başlayaraq tənzimləyə-tənzimləyə tam soyumamış son damcısını içənəcən!

Mənə maraqlı deyildi bu "babulya" haçan harda yaşayıb, necə gözəl olub, kimləri şərəfləndirib, kimi və ya kimləri xoşbəxt edib, kiminlə xoşbəxt olub, işinin adı nə olub, sənəti nədir, savadı-təfəkkürü nədir...

Mənə onun o an yaşatdığımdan yana yaranan portret cizgiləri bəs edirdi!

Mənə o da maraqlı deyildi... Ülyahəzrət... səhərdən-axşama rus telekanallarının bütün bəlaların baiskarı kimi təqdim etdiyi "litso kavkazskiy natsionalnosti" haqqında nə fikirləşir, mənim çopur üzüm onda nə təəssürat yaradır!

Kofe ritualı bitəndən sonra knyaginyalar sayaq, əlini əlimə almağım üçün əlini uzadaraq getməyin vaxtı olduğuna işarə verdi!

Eleqantlıqla, özümə heç vaxt yaraşmayan, özümü heç vaxt aparmadığım bir centlmenliklə lütfümü əsirgəmədən əlini əlimə alıb kafeni tərk etdik. Metroya işarəylə icazə istədim ayrılmağa!

Vizit vərəqini uzatdı: "Natalya Allazova, naçalnik proizvodstvennoqo otdela izdatelstvo "Molodoya qvardiya""

Dodağım qaçdı... və "ev telefonuna zəng edərsən axşamlar vaxtın olanda" mərhəmətinə "etimad və etibar üçün təşəkkür edirəm!", - deyərək aralandım!

Biryulevoda tələbə yoldaşım Faiqin qardaşının kafesinə çatanda artıq gec idi və gec olmağı da ona görə yaxşıydı ki, sonuncu müştəri də ayağa qalxırdı: stulları səliqəylə ard-arda və yan-yanan düzüb rahat yatmaq olardı!

Tələbə yoldaşım Faiq danışanda xeyriyyəçi "mat Tereza" kimi "10 min Səciyə verdim", "5 min Şahinə verdim", "3 min İlhama verdim", "Xoşqədəmi qarşıladım yola saldım", "Qəniməti restorana qonaqlığa apardım" desə də, mənə çatanda... 100 rubl yolpulu zorla qoparırdım, amma yatmaq və yemək problemim olmurdu deyə, ondan artıq ziyana salmırdım! Gələn kimi Faiqdən yolpulu alıb qabaqcadan nəzərdə tutduğum görüşlərə hazırlaşdım!

Bir neçə gün işlərimlə məşğul olandan, əlimi-ayağımı qaydaya salandan, cibimi doldurandan sonra, qəfil... Natalya Allazova yadıma düşdü!

Mobildən ev telefonuna çox çıxır deyə, Teymuru axtardım. Sağ olsun, saatlarla pulsuz danışıq balansı olan nömrə verdi! (Təfsilata ona görə varıram ki, nəzərinizə çatdırım: burda bilmirəm necədir, Moskvada bir qadının qabağına kişilənib kişi kimi çıxmaq üçün bir neçə kişinin dəstəyi lazımdır!)

Əlqərəz... Natalya nənə zəngimə cavab verəndə ilk soruşduğu bu oldu:

- Vizitkanı görəndə nəyə güldün?

- Mən "Molodoya qvardiya" nəşriyyatında qəzet çap eləmişəm! 1998-də. O vaxtı siz işləmirdiniz yəqin.

- Sən anadan olanda mən pensiyaya çıxmışam! 80 yaşım var!

- Sevinirəm!

- Nəyə? 50 ildir sevinməyən bir qadını tanımağına görə?

- Yox! 80 yaşınızın olmağına görə! Hər halda həyat təcrübəniz, bölüşəsi istehsalat uğurlarınız, oğul-uşaq, nəvə-nəticə sevincləriniz var...

- "Nu i na fiq"... 50 ildə sevinməyim elə gülü qoparıb mənə verəndə oldu!

- Nə deyim, bilmirəm...

- Heç nə, demə heç nə... Arada vaxtın olsa, gəl, yazdıqlarımı sənə verim, oxu! Zəng elə gələndə, kafedə gözləyəcəm!

"Babulya" - Natalya Allazova ilə həmin üçaylıq səfər zamanı dəfələrlə görüşdük, həmişə də kafedə, həmişə də kofe içə-içə və 80 yaşlı bu qadının dediklərindən, ömrünün yaşantılarından bal arısı olaraq, oxucularım-dostlarım-soydaşlarım-əzizlərim üçün bunu toplaya bildim:

- Ey "rıtsar" (həmişə, hər zaman elə çağırdı - telefonda, kofe içəndə, danışanda, görüşəndə), 50 ildə gözəlliyimə elçi düşənlər, qadınlığıma tamah salanlar da demək olar, mənə ömrünü, canını, həyatını, hər şeyini qurban verməyə hazır olanlar həmişə məndən "olmaz", "yox" eşitdilər! Məni işdən başqa heç yerdə görmədilər. Oğlumu, qızlarımı böyütdüm, oxutdum, köçürtdüm, işə düzəltdim, evləndirdim, maşın-qızıl aldım hərəsinə və hamısına, unutdum özümü! Tək canıma etdim bunları!

Özüm üçün yaşamaq istəyəndə gec oldu! Mən uşaqlarımla nəfəs alırdım, onlar idi mənim dünyam! Məni sağlığında qısqanan, yoxluğunda hər şeydən məhrum edən ərimin adıyla, qoyduğu qaydasıyla yaşadım! Əyalətdən paytaxtacan ucaltdım - hamısını! Bilmədilər, anlamadılar mənim varlığımın onlara İlahinin lütfü olmağını!

Nə qədər ki, öhdəmdə idilər, öhdəmdə olmaqlarıyla əl-qolumu bağladım, bağladılar, sonra ailələriylə, düşüncəmi işğal etdirdim onları oxutmağa, geyindirməyə, meydana çıxarmağa, heç kim üçün əlçatar olmadım övladlarımdan başqa! Məni nəşriyyat sistemində ən bacarıqlı istehsalat şöbəsinin müdiri kimi tanıdılar - pullu və qürurlu! Amma mən uşaqlarımın qulu oldum, ərimin qısqanclığı üstündə yaşadım!

Üstümdə canavar kimi parçalamağa hazır olan kişi baxışları əriyəndə, qızlar ər, oğul arvad qucağına isinişəndən, yaş keçəndən sonra hiss etdim ki... mən Ana yox, sadəcə, pul kisəsiyəm!

Moskvanın tən ortasında ola-ola, tənhalıq mənim taleyimə çevrilib! Təkliyi - ruhumun təkliyini özüm seçmişdim! Amma tənhalığı yox ki! İndi qucağıma alıb qoynumda yatırdası kimsəm belə yox ki, yanımda olsun! Halbuki mən o qucaqda dünya boyda bir sevgi bəsləmişdim uşaqlarım üçün! Onlarla doldurmuşdum, yad heç bir nəfəsə, yad heç bir kişiyə yer saxlamamışdım məni və uşaqlarımı gəncliyimin sulu gül vaxtında!

Sağlığında ərimin mənə xəyanətlərini bağışlamışdım, sözə çevirməmişdim, qısqanclıqla baş-beynini aparmamışdım, öz gözəlliyimdən o qədər əmin idim! O gözəlliyi ki, onu anlayan, duyan olanda, eynən mənim o yaşımda mənim üçün edilən fədakarlığı edir! Mən 30 yaşın gözəlliyini 50 il yaşatdım - bircə yad nəfəsi belə toxunmağa qoymadan, amma kimsə soruşdumu ki, necəsən, Natali?

Fədakarlığın, sədaqətin yalnız özün üçün lüksü var, bu fədakarlığı nə oğul, nə ər dəyərləndirəcək Tanrı deyil! Hətta öz ağılları və belə deyək, diqqətləri, qayğılarıyla dəyərləndirmiş saysalar da!

Yüz il xatirlərinə fədakarlıqla və sədaqətlə yaşadığın doğmalar belə yatanda ayrı yatır! Sən hamının borcundan çıxırsan, hamıya özünü borclu bilirsən, bircə özünün can borcunu unudursan! Öz canına olan borcun barədə düşünmürsən!

Xəstələnəndə, ağrıyanda, ağlayanda öz içinə ağlayırsan, ağrını öz içində çəkirsən! Əgər mən borclu sayılanlarımı etməsəydim, daşqalaq olunardım, amma mənim borcumu kim qaytaracaq?

50 ildir gözləyirəm! Ey, "rıtsar", sən 80 yaşıma çatmağıma sevinirsən, 80 yaşımda da gözün məni görür! Sən məni tanımağına sevinirsən, amma mən səni tanımağıma yox!

Sən elə mənim 80 yaşımdakı adamsan!

Sənin mənə tez rast gəlmək şansın olmadı, elə et ki, sən və yaxud da sənə vaxtında rast gəlsinlər!

Gülü dərdiyin olsun, qucağın boş qalmasın! Dərilməyən güllər, boş qalan qucaqlar işğal olunmuş torpaqlar kimidir - sənə onçun belə deyirəm ki, torpaqlarınız işğaldadır, anlayarsan!

50 il... gül çələngiylə qapımacan gələnləri yaxına buraxmadım, bir kimsə mənimlə nə bir stəkan çay içmək şərəfinə nail oldu, nə də qabağına çay qoydum ki, şərəfə nail olsun!

Amma haçan getsən vətənə, mənə xəbər elə, gedəndə yenə mənə gülləri qır, dərmə, alma ha, qır, qopar, hədiyyə et! Ömrümü qırmışların acığına! Mən bundan artıq "xəyanət" edə bilmərəm! Bəlkə ürəyim soyuya! 80 il yaşamağımın mənə təkcə bu xeyri oldu, anladım ki, ən böyük fədakarlığı və sədaqəti insan öz canına etməlidir - yetim uşaqlar da böyüyür, atasız qızlar da, anasız oğlanlar da, amma tənha və tək qalan (fərq etməz - ərli ya ərsiz) sədaqətli və fədakar analar böyümür! Onlar son nəfəsəcən can verirlər... can!

Natalidən - "babulya"dan həmişə görüşdüyüm kafedə kiril əlifbası ilə yazılmış gündəliklərini götürdüm, mənə şəkil albomundan mənimlə yaşıd olduğu dövrün şəklini də qoparıb gətirmişdi:

- Mənə "sevirəm" de! Sənin indiki yaşından tək və tənhal qalan o gözəl qıza! Sadəcə de ki... sevirəm!

- Natali... sənə "sevirəm" deyə bilmərəm! Mənim sevəcəyim kimsə olmadı! Sənə sevirəm desəm, ölərsən! Bəlkə də Moskvada qalası olsaydım, deyərdim! Mən sevdiyimə "səni Tanrım kimi sevirəm" deyirəm, görüşmək istədiyimə elə sadəcə "səni qadın kimi istəyirəm" deyirəm! Sən gözlə, Natali, yaşa, sənə "sevirəm" deyəcək sevdiyini gözləyə-gözləyə! 100 il yaşaya bilərsən elə! Bu həm də sənin sədaqətinin və fədakarlığının mükafatı olar! Bu həm də sənin öz can borcundan çıxmayanlara nümunən olar: necə deyirdi, Vladimir İliç Lenin, axmaqlar öz səhvindən, ağıllılar başqalarının səhvindən ibrət alır! Həyatda elə səhvlər var ki, yüz il də yaşasan, onu özün özünə nə bağışlaya bilirsən, nə də düzəldə!

- Ey "rıtsar", sən nə adam kimi adamsan, nə də şeytan kimi şeytan! De ki... sevirəm!

- "Tak toçno!" - Əlbəttə! Natali, dünyada tanıdığım qadınlardan yeganəsisən ki, "sevirəm" sözünün nə olduğunu bilirsən, amma mən də onu elə belə deyə bilməyəcəyəm, çünki mən bilirəm "sevirəm" demək nə deməkdir! Hətta sənin həmin 30 yaşında da sənə rast gəlsəydim, yenə sənə sevirəm deməzdim, səni istəyirəm deyərdim - başqalarına dediyim kimi! Sənin üçün edə biləcəyim tək odur ki, sənin varlığını məni tanıyanlara tanıdım: "Bu dünyada bir sədaqətli və fədakar qadın vardı, hamının borcundan çıxdı, öz canına borclu qaldı! Belə...

Təxminən 20 il keçib, Natalini unutmuşdum, - demək olmasa da, yaddaş lentinə gəlmirdi.

Bu gün Anam zəng etmişdi: "Neçə gündür zəng etmirsən?"...

Bu gün döyüşçü dostumuzun qızıyla paylaşdığım şəkil arxivdən gəldi - hamı elə bilir öz nəvəmdir (əslində dostumun balası elə mənim öz nəvəm qədər doğmadır)...

Bu gün həm də yağış yağdı - saçlarımın yerində olan vaxtı bütünlüklə isladıb parıltısına tamaşa etdiyim...

Natali səslənirdi: "ey rıtsar", əslində sən elə təksən-tənhasan ki, məni gördün! Sən zərifliklə (gül ilə) incə rəftar etməliykən, kobudluqla (təkliklə, tənhalıqla) zərif davranırsan!

Əslində, Natali 20 il qabaqdan haqlıydı: mənim "babulya"m-nənəm olmadı onun üçün belə gül dərəsi...

Heç qızım da olmadı - Zəhra kimi öpən: bu gün şəklini paylaşdığım.

Saçlarım da qalmadı - yağışa verəsi...

Anam bu gün tənhalığını-təkliyini xatırladanda yadıma düşdü hamısı! Hamısı!

Halbuki Xanımgəlinin təklik-tənhalıq yaşantısı olmayıb - əri cəmi bir il qabaq rəhmətə gedib!

Bir az ironik və sarkazmlı oldu: illərin tənha və tək qalan anaları varkən, təkliyi və tənhalığı əlli il yaşamış oğlu dünyaya gətirən qadın bir ilin təhnalığına necə tez diksindi?