Elmi-ədəbi  ictimaiyətimizə   ağır  itki üz  verib. Daha bir ziyalımızı,”Respublika” qəzetinin və  “Füyuzat”  jurnalının baş redaktoru, AMEA Ədəbiyyat  İnstitutunun şöbə   müdiri professor Teymur Əhmədovu  itirdik. Onu”Respublika” qəzetindən  tanıyırdım.Sonralar yazdığım dissertasiyanın  elmi rəhbəri və çalışdığım şöbədə  müdirim oldu. Teymur  müəlllim milli  ruhlu, əqidəli,vətənsevər, ədalətli ziyalı idi. Bir insan kimi xeyirxah və haqqın tərəfdarı idi.Milli  düşüncəlilərə və  istedadlı  gənclərə hər zaman qəlbinin  və  redaksiyanın  qapılarını  açıq idi. Etibarsızlığı, üzüdönüklüyü bağışlaya bilmir, prinsipiallığı  ilə  seçilir, heç zaman  da təbiətinə dönük çıxmazdı.Teymur müəllimi pinsipiallığına görə, qəbul  etməyənlər də az  deyidi, tərəfdarları sevənləri  daha  çox idi. Prof.Əhmədovdan bəhs açmazdan əvvəl  onun yölgöstərəni,elmi  rəhbəri,  ümumiyyətlə həyatında böyk rol  oynayan görkəmli  ictimai  xadim , Xalq yazıçısı və  ədəbiyyatşünas alim  Mirzə İbrahimovın adını çəkib,xatırlamamaq mümkünsüzdür. Mirzə İbrahimov gənc yetirməsində  olan elmi  potensialı və  səmərəli iş qabiliyyətini görüb onun  gələcəyinə  böyük  ümid  bəsləmişdi.Və Teymur  Əhmədovda  olan bu  və  başqa  müsbət keyfiyyətləri qiymətləndirib onu Elmlər Akademiyasına işə  dəvət  etmişdi.

  Teymur Əhmədov məhz Mlirzə İbrahimovun tövsiyyəsi  ilə Nəriman Nərimanovun yaradıcılığını  geniş araşdırıb müdafiə (həm  namizədlik,həm  də doktorluq elmi işi kimi)   etmişdi. Bildiyimiz  kimi,   M.İbrahimov  “Pərvanə” romanını  xalqımızın  böyük vətənpərvər oğlu Nəriman Nərimanovun  həyatına  və ideya  mücadiləsinə  həsr etmiş və əsərində onun gözəl bədii  obrazını yaratmışdı.  Teymur  Əhmədov ustadının və  elmi  rəhbərinin  ona tövsiyə  edib sevdirdiyi bu şəxsiyyətlə -Nəriman Nərimanovla  bağlı gərgin axtarışlar aparıb  işi elmi baxımdan davam etdirmişdi. Teymur  Əhmədov cəmiyyətdə fərqli  münasibət  bildirilən Nəriman Nərimanovun şəxsiyyətini, bədii və  elmi   yaradıcılığını ciddi  araşdırmaya  cəlb  edib ömrünn  50  ilini  bu  işə  sərf  etmişdi.

  Nəticədə,  Mirzə İbrahimovun bədii  ədəbiyyatda yaratdığı Nəriman Nərimanovun mükəmməl obrazına  tən  gələn gerçək istedad, bacarıq  və şəxsiyyətini üzə  çıxarıb elmi ədəbiyyatda  da təsdiq etmişdi.

  Professor Teymur Əhmədovun elmi, ədəbi-bədii və publisistik yaradıcılığı çoxşaxəli və rəngarəngdir. Mən  daha  çox  filologiya elmləri doktoru, professor Teymur Əhmədovun  Cənubla  bağlı fəaliyyəti  haqda yazmaq  istəyirəm.

   Xatırladaq  ki, bu gün ədəbi, ictimai-siyasi  leksikonumuzda  işlənən "Cənubi Azərbaycan" terminini  ilk  dəfə elmi  dilə Mirzə müəllim  gətirmişdi. O vaxta qədər elmi və siyasi ədəbiyyatda "İran Azərbaycanı" məfhumu işlənirdi.

   1976-cı ilin mayında Heydər Əliyevin xeyir-duası və Mirzə İbrahimovun təşəbbüsü ilə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyatını öyrənən və araşdıran  şöbə yarandı. “Arazın o tayında yaşayan həmvətənlərimiz barədə mətbuatda açıq yazmağa və danışmağa imkan verilmədiyi bir vaxtda Ədəbiyyat İnstitutunda xüsusi şöbənin açılması çoxları üçün  gözlənilməz idi və  "XIX-XX əsrlər Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsi" adlandırılması özlüyündə bir ədəbi hadisə oldu.”

  M.İbrahimov özü də əslən  cənublu  idi.   Mirzə İbrahimov uzun  müddət  öyrənilməyən Cənubi Azərbaycan, ədəbiyyat tarixini meydana  qoymağı öhdəsinə götürmüşdü.

Cənubi  Azərbaycanı tanıdıb,tədqiq  etmək bunun üçün bir  elmi  Mərkəz  yaratmaq  böyük  bir  hünər və qeyrət tələb  edirdi. Bir  zamanlar   Ana  dili  ugrunda  mücadilə  aparan, bu  işdə hətta yüksək  vəzifəsindən  keçən belə  bir  fədakar ziyalı  o dövrdə  az qala  yasaqlanmış Cənubi  Azərbaycan  məsələsini meydana  atıb bu  işi  görə  bilərdi.

    Mirzə İbrahimov özü bu barədə sonralar yazacaqdı: "Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatını toplamaq, tədqiq etməkdə ilk addımdaca qarşımıza çıxan vacib məsələ haradan və nədən başlamaq məsələsi idi. Ayrı-ayrı yazıçıların əsərlərini toplayıb çapa vermək cəlbedici təsir bağışlayırdı. Lakin bu yol uzun yol idi, ədəbiyyatın ümumi mənzərəsini yaratmaq işini xeyli uzağa atırdı. Halbuki müəyyən konkret dövrdə, məsələn, XIX əsrin birinci yarısındakı kitablarda, tədqiqat əsərlərində, cari mətbuatda çap olunmuş əsərlərdən mümkün qədər ən yaxşılarını toplayıb antologiya şəkilində çapa verməyi əməkdaşlarımız razılıqla qarşıladılar. Beləliklə də işə başladıq".

    Şöbə  yaradılarkən  Mirzə İbrahimov  Teymur  Əhmədovu  işə  dəvət  etmişdi.  Qarşıda  görülməli  çox  işlər  var  idi. Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı müxtəlif qaynaqlardan toplanmalı, tərtib  olunub hazırlanmalı,şərh  və  izahlarla nəşr  olunub xalqa çatdırılmalı idi. Bütün  bu  işləri başda  Mirzə  İbrahimov  olmaqla  şöbə  əməkdaşları və  Mirzə  müəllimin müavini və  köməkçisi Teymur  Əhmədov özlərinə  vətəndaşlıq  borcu  bilirdilər.

 Yeni  qurulan  şöbəyə  Mirzə müəllim başqa  şöbələrdə çalışan, ümumilikdə fars-ərəb dilini,ərəb  əlifbasnı  bilənlərləri  toplamışdı.

  Mirzə İbrahimovun layihəsi və redaktorluğu ilə şöbə əməkdaşlarının tərtib və nəşr etdirdikləri dördcildlik "Azərbaycan ədəbiyyatı antologiyası" bu sahədə ilk monumental elmi abidə oldu.

Şərqdə  geniş  yayılan ilk yarandığı dövrlərdə  təzkirə  adlanan  “ədəbi  toplu  sevdası”ndan Teymur  müəllim ömür  boyu ayrılmadı.          Sonralar  onun böyük səriştə, elmi-metodiki yanaşma,səbr və  enerji tələb edən ensiklopedik nəşrləri və bu  kimi  başqa  kitablar,  albomlar buna  əyani  misaldır.

   T.Əhmədov Mirzə İbrahimovun vəfatından sonra fəaliyyəti dayandırılan "Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı” şöbəsinin bərpasına çalışmışdı. Eyni  zamanda  Teymur müəllim 1996-cı il iyulun 1-dən şöbə müdiri vəzifəsinə təyin edilmiş,yarıda qalan  işlərin tamamlanması ilə yanaşı yeni tədqiqatların əsasının qoyulmasına nail olmuşdu.

  T. Əhmədov öz  müsahibələrindən   birində yazmışdı  ki, Universitetdə  oxuyarkən məllimi  olmuş  Abbas Zamanov onu “ədəbiyyatın fəhləsi”  adlandırmışdı.Görünür,professor bu  fikrində yanılmayıb.   Professor T.Əhmədovun  Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin nəşrlərinin hər birinin təşkili, hazırlanması redaktəsi və çap edilməsində həm müəllif, həm də ümumi rəhbərlik əməyi böyükdür, təqdirəlayiqdir.

    Professor T.Əhmədov çoxcildlik Azərbaycan ədəbiyyatı tarixini beşinci cildinin də müəlliflərindən biridir.

    Ötən əsrin 80 ci illərinə  qədər Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı bütövlükdə tədqiqat obyekti olmamışdı. Mirzə İbrahimovun layihəsi və redaktorluğu ilə şöbə əməkdaşlarının tərtib və nəşr etdirdikləri nəşrlər bu sahədə ilk monumental elmi abidə oldu. Son illər Azərbaycanda və onun hüdudları xaricində Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı mövzusundabir  çox  kitabların, tədqiqat əsərlərinin, dissertasiyaların yazılması fikrimizi təsdiq edir.

   Professor Teymur Əhmədov elmi kadrların hazırlanması işində də səmərəli fəaliyyət göstərirdi. Onun elmi rəhbərliyi ilə iyirmidən çox adam müxtəlif mövzularda dissertasiya müdafiə etmişdi.  Teymur müəllim məqalələrindən  birində  yazır  ki ”Azərbaycanın folkloru, yazılı ədəbiyyatı, tarixi dərindən-dərinə öyrənilməlidir. Çox təəssüflər ki,müvafiq  cavabdeh qurumlar məsələnin dövlət səviyyəsində həlli barədə düşünmür. Mirzə İbrahimov adına Cənubi Azərbaycan İnstitutu yaradılmalıdır. Müstəqil ölkəmizdə bu qurumu cəsarətlə yaratmağın vaxtı çoxdan çatmışdır. Sovet dövründən qalma, gözüqıpıq mütilik azarından əl çəkilməlidir. Günəş zenitə qalxmışdır!..

  Vaxtilə tanınmış  ədəbiyyatşünas-alim Əziz Mirəhmədovun  Teymur Əhmədovun  “Yazıçı ömrünün salnaməsi” kitabı haqqında yazdıqlarını onun bütün  yaradıcılığına  da şamil  etmək  olar: ”Kitabın əhəmiyyətini qeyd edib necə ağır, mürəkkəb, gərgin əmək sayəsində başa gəldiyi barədə danışmamaq insafsızlıq olardı. İstər biblioqrafik oçerklər, istər nəşrə yazdığı müqəddimə, kitabda verdiyi biblioqrafik və sair siyahılar müəllifin öz qarşısına çox nəcib məqsəd qoyduğunu və bu məqsədə çatmaq üçün hər cür çətinliyə qatlaşdığını aşkar göstərməkdədir.

Azərbaycanın tam halda təmsil olunması, həm Şimal, həm də Cənub yazıçıları haqqında məlumat verilməsi nəşrin diqqətəlayiq xüsusiyyətlərindəndir.”

   Professor Teymur Əhmədov müxtəlif səpgili araşdırmalarında, yazılarında Cənubi  Azərbaycana  ayrıca  yer  ayırır və  nəzəri olaraq hər iki  Azərbaycanı  birləşdirir.

   Ruhu  şad  olsun,nur  içində  yatsın!

Pərvanə MƏMMƏDLİ, dosent